ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΟΥ ΒΙΒΛΙΟ

Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Προσευχή για τις καινούργιες πατρίδες».
Είχα σκεφθεί αρκετούς άλλους, αλλά άκουσα ένα φίλο ν απαγγέλει μερικά δικά του ποιήματα στην παρουσίαση που έκανε, αυτές οι λέξεις ήταν ένας στίχος, μου άρεσε, μου φάνηκε πως ταίριαζε, και τον υιοθέτησα. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν γίνεται ν αλλάξει.

Όταν με τα χρόνια διαπίστωνα κάθε μέρα και πιο πολύ, πως οι Νεοέλληνες, και μαζί τους κι εγώ, αγνοούμε σχεδόν τα πάντα απ την ιστορία μας και το πώς φθάσαμε ως εδώ, άρχισα να διαβάζω και να ψάχνω παραπέρα, πάντα η Ιστορία κι οι ιστορίες με τραβούσαν. Η ιδέα πήρε μορφή σιγά – σιγά, ωραία είναι η ιστορία, αλλά βρείτε μου πολλούς που διαβάζουν ιστορικές πραγματείες… απ την άλλη, καλές είναι οι ιστοριούλες αλλά αν έχουν κι αλήθειες μέσα τους, δεν είναι καλύτερα; Η μαγιά υπήρχε, ήταν κάποιες πραγματικότητες απ τη ζωή των παππούδων μου, που έτυχε να γεννηθούν την ίδια χρονιά, σε κοντινούς μεταξύ τόπους που τώρα δεν ανήκουν σ αυτή τη χώρα… Έτσι χώρεσε στην ιδέα κι η προσφυγιά. Ψάχνοντας πάρα πέρα, διαπίστωσα πως όταν οι περισσότεροι σ αυτό τον τόπο ακούν τη λέξη προσφυγιά, το πολύ – πολύ να πάει ο νους τους στη Σμύρνη… κι εκεί τελειώνουν όλα. Ιδέα δεν έχουν πως ο χαμός της Θράκης κι αυτού που λέμε «Ελληνισμό» σ αυτό τον τόπο, κράτησε πάνω από σαράντα χρόνια…

Παραπέρα, είδα κι εγώ πως πολύ λίγα ήξερα, άρχισα να μαθαίνω, τα ταίριαζα αυτά που μάθαινα με πράγματα που ήταν δεδομένα... ας πούμε, για παράδειγμα, πάντα ήξερα πως ένας θείος και μια θεία, είχαν γεννηθεί στη Δράμα το ΄15 και το ΄19, ενώ τα υπόλοιπα αδέλφια της μάνας μου, πριν και μετά, στην Ξάνθη το ’12, το ’22, το ΄26. Αυτό, το γιατί στη Δράμα, κρύβει όμως ιστορίες και δράματα, προσωπικά, οικογενειακά αλλά κι εθνικά, κρύβει διωγμούς, θάνατο, ντροπές, φτάνει για να γεμίσει βιβλία ολόκληρα, όχι μόνο λίγα κεφάλαια απ αυτό το βιβλίο. Ας πούμε ακόμα, πως ο ένας παππούς πήγε φαντάρος σε τρεις στρατούς, έτσι έγινε, δεν αλλάζει. Όταν το συζητάω καμμιά φορά, με κοιτάζουν παράξενα, δεν μπορούν φανταστούν πως έγινε… κι όμως δεν ήταν ο μόνος από κείνα τα μέρη, τα τόσο μακρινά, ακόμα και τώρα…

Έτσι πήρε μορφή σιγά – σιγά το βιβλίο, σαν σκέψη ακόμα. Στην αρχή, τα πρώτα σχεδιάσματα, οι ιδέες, έφταναν και μέχρι τον εμφύλιο, αλλά όταν άρχισα να το γράφω, ψάχνοντας συγχρόνως, εύρισκα τόσα πράγματα που έπρεπε να ειπωθούν για να ζωντανέψουν κάποια χρόνια σημαντικά και σημαδιακά, που τα μετά το ’22 φάνταζαν σαν μια άλλη ιστορία.

Το βιβλίο ξεκινάει το 1882, που γεννήθηκαν οι δυό παππούδες στα μέρη της Αδριανούπολης, και τελειώνει το Δεκέμβρη του 1922. Είναι δυό ιστορίες που εξελίσσονται παράλληλα, καμμιά φορά η εναλλαγή γίνεται την ίδια χρονική στιγμή, άλλες φορές όχι. Υπάρχουν ορισμένα πραγματικά στοιχεία κι ορισμένα πραγματικά πρόσωπα, κι αναφέρονται ποια είναι αυτά, στο τελευταίο κεφάλαιο «ογδόντα πέντε χρόνια μετά». Αυτά τα στοιχεία και τα πρόσωπα, πάνε και υφαίνονται και μπλέκουν και γίνονται ένα, με την ιστορία την γραμμένη, αυτή που συνέβη και δεν αλλάζει… κι έτσι φτιάχνονται δυό ιστορίες που μπορεί να έγιναν έτσι, αλλά μπορεί κι αλλιώς, σημασία έχει να μάθει, όποιος κάνει τον κόπο να τις διαβάσει, την ιστορία της Θράκης αυτή την περίοδο αλλά και μπόλικα απ την ιστορία όλου του Ελληνικού χώρου, αυτά τα δυό πάνε μαζί, εδώ και κοντά ενενήντα χρόνια.

Λογικά, μέχρι το ’22 που τελειώνει αυτή η ιστορία, οι δυό παππούδες δεν πρέπει να είχαν συναντηθεί, αυτό μπορεί να έγινε και το ’45, δεν το ξέρω. Έτσι τους βάζω να συναντηθούν έστω και για λίγο το ’19, όχι ότι έχει και πολλή σημασία…

Σημασία έχει να ξέρουμε τις ρίζες μας και το πώς φτάσαμε μέχρι εδώ, δεν ήταν πάντα έτσι τα πράγματα, όπως τα βλέπουμε και τα ζούμε τώρα.